Prawo substytucji
Pełnomocnictwo substytucyjne – czym jest i na czym dokładnie polega?
dariusz maciejuk hummer
Niekiedy, załatwiając różne sprawy, czy to w sądzie, czy w urzędzie, konieczne jest skorzystanie z pomocy pełnomocnika. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, w określonych sytuacjach istnieje możliwość powołania przez pełnomocnika dla osoby udzielającej mu pełnomocnictwa mocodawcy, czyli innych (tzw. dalszych) pełnomocników i przekazanie im pełnomocnictwa substytucyjnego. Tacy dalsi pełnomocnicy są określani mianem substytutów.
Kiedy może zostać ustanowiony substytut?
Substytucja to nic innego, jak podstawienie, które w prawie oznacza ustanowienie przez pełnomocnika dalszych pełnomocników dla mocodawcy. Takie osoby zazwyczaj działają bezpośrednio w imieniu mocodawcy, a ich pozycja prawna jest identyczna jak pełnomocników głównych, czyli ustanawianych samodzielnie przez mocodawcę. Substytut stając się przedstawicielem mocodawcy działa w jego imieniu i wywołuje bezpośrednie skutki w jego sferze prawnej.
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, pełnomocnik substytucyjny może zostać ustanowiony:
w sytuacji, kiedy taka możliwość wyraźnie wynika z treści pełnomocnictwa,
z ustawy bądź stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa (np. z umowy o dzieło, umowy agencyjnej, umowy zlecenia, itp.).
Upoważnienie do udzielania pełnomocnictwa
Do ustanawiania dalszych pełnomocników można wyraźnie zaznaczyć już w treści pełnomocnictwa. Jeżeli ustanowienie pełnomocnika substytucyjnego wynika z ustawy, należy zaznaczyć, że upoważnienie wynika z obowiązujących przepisów.
Upoważnienie do udzielenia pełnomocnictwa substytucyjnego może ponadto wynikać z treści stosunku prawnego, które będzie stanowić podstawę do udzielenia pełnomocnictwa. Rozstrzygnięcie, czy konkretny stosunek prawny, na przykład umowy agencyjnej, upoważnia do udzielania tzw. dalszych pełnomocnictw nie jest łatwe. Dlatego najlepiej w treści pełnomocnictwa zapisać zastrzeżenie, iż pełnomocnik został bądź nie został umocowany do udzielenia pełnomocnictwa substytucyjnego.
Zakres pełnomocnictwa substytucyjnego
Zakres udzielonego pełnomocnictwa substytucyjnego może odpowiadać wyłącznie zakresowi pełnomocnictwa głównego. Dodatkowo pełnomocnik ma prawo udzielenia takiego pełnomocnictwa substytutowi, które będzie miało węższy zakres niż pełnomocnictwo główne. W żadnej sytuacji natomiast nie ma możliwości udzielenia pełnomocnictwa substytucyjnego o zakresie szerszym niż pełnomocnictwo główne.
